Có thể khởi kiện người thừa kế giấu giếm di sản thừa kế ra tòa không?

Câu hỏi: Bà ngoại tôi đã mất và để lại khối tài sản gồm tiền ngân hàng và nhà đất đều do bà ngoại tôi đứng tên và không để lại di chúc. Tiền gửi ngân hàng gồm 01 tỷ đồng đã bị dì của tôi rút ra ngay trong ngày bà tôi mất, gia đình tôi không rõ là dì rút trước hay sau thời điểm bà ngoại tôi mất. Nhà đất được bà ngoại tôi cho thuê, hiện tại cậu tôi quản lý và thu tiền thuê mà không chia lại cho các anh em khác.

Vậy xin hỏi: Chúng tôi có thể lấy lại phần tiền dì tôi đã rút ở ngân hàng không? Có thể khởi kiện ra tòa để được phân chia không?

Trả lời:

Nội dung bạn hỏi còn nhiều vấn đề chưa rõ ràng nên bạn cần xác định rõ quyền, nghĩa vụ của các bên đối với tài sản gồm toàn bộ số tiền gửi tiết kiệm tại Ngân hàng và nhà đất do bà ngoại bạn đứng tên chủ sử dụng/sở hữu.

Nội dung của bạn hỏi xin được tư vấn 02 trường hợp như sau:

Trường hợp thứ nhất: Bạn tìm hiểu xem trước khi bà ngoại bạn mất có làm thủ tục để chuyển quyền sử dụng/sở hữu hoặc tặng cho/chuyển nhượng toàn bộ tài sản của mình cho dì và cậu bạn hay không. Nếu bà ngoại bạn đã làm thủ tục chuyển quyền sử dụng/sở hữu theo quy định của pháp luật thì dì và cậu bạn có toàn quyền đối với khối tài sản này; lúc này tài sản không còn thuộc quyền sở hữu/sử dụng của bà ngoại bạn nên không được coi là di sản do bà ngoại bạn để lại và đương nhiên không được chia cho những người thừa kế theo quy định pháp luật.

Trường hợp thứ hai: Bà ngoại bạn chưa thực hiện thủ tục chuyển quyền sở hữu/sử dụng tài sản cho cậu và dì bạn. Có thể trước khi chết, bà ngoại bạn đã thủ tục ủy quyền cho cậu bạn quản lý, sử dụng nhà đất và ủy quyền cho dì bạn rút tiền Ngân hàng… nhưng khi bà ngoại bạn chết, hợp đồng ủy quyền đã chấm dứt hiệu lực được quy định tại tại khoản 3 Điều 422 Bộ luật dân sự 2015: “3. Cá nhân giao kết hợp đồng ủy quyền chết, hoặc pháp nhân giao kết hợp đồng ủy quyền chấm dứt tồn tại mà hợp đồng phải do chính cá nhân, pháp nhân đó thực hiện”. Khi đó, toàn bộ số tiền gửi tiết kiệm tại Ngân hàng (cho dù dì bạn đã rút trước hay sau khi bà ngoại bạn mất) và nhà đất do bà đứng tên chủ sử dụng/sở hữu được coi là di sản thừa kế do bà bạn để lại và được chia cho những người thừa kế theo pháp luật.

Theo Ðiều 676 Bộ luật dân sự 2015 quy định Người thừa kế theo pháp luật được xác định như sau:

- Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

- Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

- Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột, chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.

Đối chiếu với trường hợp của gia đình bạn, người thừa kế được hưởng di sản của bà ngoại bạn gồm: mẹ bạn, dì bạn, cậu bạn và những đồng thừa kế khác theo quy định của pháp luật. Nếu dì bạn và cậu bạn giấu giếm di sản do bà bạn để lại, không phối hợp cùng các đồng thừa kế khác phân chia di sản thừa kế do bà ngoại bạn để lại thì mẹ bạn và các đồng thừa kế khác có quyền gửi đơn khởi kiện đến Tòa án có thẩm quyền để yêu cầu phân chia di sản thừa kế.

Gia đình bạn có thể gửi đơn khởi kiện và tài liệu, chứng cứ kèm theo đến Toà án có thẩm quyền giải quyết vụ án. Bạn nên chú ý thời hiệu khởi kiện để tiến hành khởi kiện theo quy định của pháp luật.

Hoàng Sơn – Trung tâm TGPL Nhà nước