Có cần giám định sức khỏe để làm thủ tục xin nghỉ hưu trước tuổi?

Câu hỏi: Xin tư vấn giúp tôi trường hợp của bố tôi như sau: Bố tôi năm nay 52 tuổi, đang làm công nhân công ty. Bố tôi đã tham gia bảo hiểm xã hội tại công ty được 25 năm. Hiện tại bố tôi bị thoát vị đĩa đệm nên không còn khả năng lao động nên muốn làm thủ tục để về hưu trước tuổi. Cho tôi hỏi: trường hợp của bố tôi có cần phải giám định sức khỏe thể được về hưu trước tuổi không và bố tôi chuẩn bị hồ sơ, giấy tờ như thế nào để có thể làm được thủ tục về hưu. Tôi xin chân thành cảm ơn!

Trả lời: Nội dung câu hỏi của bạn, xin được trao đổi như sau:

Thứ nhất, về điều kiện được hưởng chế độ lương hưu trước tuổi.

Theo quy định tại Điều 169, Điều 219 Bộ luật Lao động năm 2019 và Nghị định số 135/2020/NĐ-CP của Chính phủ quy định về tuổi nghỉ hưu, kể từ ngày 01/01/2021, tuổi nghỉ hưu và tuổi hưởng lương hưu của người lao động làm việc trong điều kiện lao động bình thường được điều chỉnh theo lộ trình mỗi năm tăng thêm 3 tháng cho đến khi đạt 62 tuổi đối với lao động nam và tăng thêm 4 tháng cho đến khi đủ 60 tuổi đối với lao động nữ.

Theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, người lao động làm việc theo hợp đồng lao động để được hưởng chế độ lương hưu cần đáp ứng điều kiện là phải tham gia đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 20 năm trở lên, nam từ đủ 60 tuổi, nữ 55 tuổi trở lên. Độ tuổi nghỉ hưu có thể được giảm xuống tùy từng trường hợp cụ thể do pháp luật quy định.

Trong trường hợp của bố bạn, theo như bạn đã trình bày thì bố bạn đã tham gia bảo hiểm xã hội được 25 năm và không còn khả năng lao động. Theo quy định tại khoản 1 Điều 55 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 được sửa, bổ sung tại Điều 219 Bộ luật Lao động năm 2019:

“Điều 55. Điều kiện hưởng lương hưu khi suy giảm khả năng lao động

“1. Người lao động quy định tại các điểm a, b, c, d, g, h và i khoản 1 Điều 2 của Luật này khi nghỉ việc có đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội trở lên được hưởng lương hưu với mức thấp hơn so với người đủ điều kiện hưởng lương hưu quy định tại các điểm a, b và c khoản 1 Điều 54 của Luật này nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây:

a) Có tuổi thấp hơn tối đa 05 tuổi so với tuổi nghỉ hưu quy định tại khoản 2 Điều 169 của Bộ luật Lao động khi bị suy giảm khả năng lao động từ 61% đến dưới 81%;

b) Có tuổi thấp hơn tối đa 10 tuổi so với tuổi nghỉ hưu quy định tại khoản 2 Điều 169 của Bộ luật Lao động khi bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên;

c) Có đủ 15 năm trở lên làm nghề, công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm thuộc danh mục do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành và bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên.”.

Theo quy định trên, người lao động muốn được về hưu sớm do suy giảm khả năng lao động thì cần đáp ứng đầy đủ các điều kiện sau:

(1) Đủ tuổi về hưu là 55 tuổi 9 tháng vào năm 2023;

(2) Đóng được ít nhất 20 năm Bảo hiểm xã hội bắt buộc;

(3) Bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên;

Vì vậy, để xác định xem bố bạn có được hưởng chế độ lương hưu trước tuổi hay không cần phải tiến hành giám định mức suy giảm khả năng lao động, đồng thời cần xét xem công việc mà bố bạn đang làm có thuộc danh mục công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hay không. Trong trường hợp này, bố bạn đã đóng được 25 năm Bảo hiểm xã hội, nếu kết quả giám định sức khỏe mà bị suy giảm 61% và đủ 55 tuổi 9 tháng thì bố bạn sẽ được về hưu sớm hoặc nếu suy giảm 81% thì chỉ cần đủ 50 tuổi 9 tháng.

Thứ hai, về thủ tục tiến hành giám định mức suy giảm khả năng lao động

Theo quy định tại khoản 3 Điều 5 Thông tư 56/2017/TT-BYT hướng dẫn việc giám định mức suy giảm khả năng lao động của người lao động tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, để được hưởng chế độ lương hưu trước tuổi, người lao động phải gửi hồ sơ yêu cầu giám định tới Hội đồng giám định y khoa các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương. Hồ sơ giám định gồm: 

(1) Giấy giới thiệu đề nghị giám định của người sử dụng lao động theo mẫu quy định tại Phụ lục 1 ban hành kèm theo Thông tư này đối với người lao động đang đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc hoặc giấy đề nghị khám giám định theo mẫu quy định tại Phụ lục 2 ban hành kèm theo Thông tư này đối với người lao động đang bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm xã hội hoặc người lao động đã có quyết định nghỉ việc chờ giải quyết chế độ hưu trí, trợ cấp hàng tháng trong đó người lao động tự khai rõ trong giấy đề nghị các thương tật, bệnh tật đề nghị khám giám định;

(2) Bản chính hoặc bản sao hợp lệ của một trong các giấy tờ sau đây: Tóm tắt hồ sơ bệnh án; Giấy xác nhận khuyết tật; Giấy ra viện; Sổ khám bệnh; Phiếu khám bệnh; Phiếu kết quả cận lâm sàng; Đơn thuốc của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh; Hồ sơ bệnh nghề nghiệp; Biên bản giám định y khoa lần gần nhất đối với người đã được khám giám định;

(3) Một trong các giấy tờ có ảnh sau đây: Chứng minh nhân dân; Căn cước công dân; Hộ chiếu còn hiệu lực. Trường hợp không có các giấy tờ nêu trên thì phải có Giấy xác nhận của Công an cấp xã có dán ảnh, đóng giáp lai trên ảnh và được cấp trong thời gian không quá 03 tháng tính đến thời điểm đề nghị khám giám định.

Thứ ba, về hồ sơ làm thủ tục để được hưởng chế độ nghỉ hưu.

Trong trường hợp bố bạn bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên, đã làm từ đủ 15 năm trở lên trong công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm. Để yêu cầu được hưởng lương hưu trước tuổi, người lao động phải nộp hồ sơ bao gồm:

(1) Sổ bảo hiểm xã hội;

(2) Quyết định nghỉ việc đối với người đang đóng bảo hiểm xã hội;

(3) Biên bản giám định mức suy giảm khả năng lao động của Hội đồng Giám định y khoa.

Hoàng Sơn - Trung tâm TGPL Nhà nước