Vai
trò của Trợ giúp viên pháp lý trong tham gia hoạt động tố tụng
Trợ giúp viên pháp lý là viên chức của Trung tâm được Chủ tịch
Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh bổ nhiệm và cấp thẻ Trợ giúp viên pháp lý. Trợ giúp
viên pháp lý có trách nhiệm tư vấn, giải đáp các vướng mắc pháp luật, tham gia
tố tụng, đại diện ngoài tố tụng cho các đối tượng được trợ giúp pháp lý, trong
đó tập trung hoạt động tố tụng nhằm bào chữa, bảo vệ quyền lợi cho những đối tượng
yếu thế trong xã hội.
So với trước đây khi triển khai thực hiện Luật Trợ giúp pháp
lý năm 2006 thì vai trò của Trợ giúp viên pháp lý trong hoạt động tham gia tố tụng
chưa được chú trọng. Đến khi Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017 có hiệu lực thì vai
trò của Trợ giúp viên pháp lý trong hoạt động tố tụng được xem trọng và coi đó
như là nhiệm vụ trọng tâm trong công tác trợ giúp pháp lý. Do đó vụ việc trợ
giúp pháp lý ngày càng tăng lên về số lượng và đảm bảo về chất lượng, bảo vệ
quyền và lợi ích hợp pháp của người được trợ giúp pháp lý, bảo đảm quyền bình đẳng
trước pháp luật, quyền tiếp cận công lý, góp phần xây dựng Nhà nước Pháp quyền
xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân.
Với tư cách là người bào chữa, người bảo vệ quyền lợi cho bị
can, bị cáo, nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự trong các vụ án Hình sự, Dân sự,
Hành chính, vai trò của Trợ giúp viên pháp lý rất quan trọng trong việc xác định
sự thật khách quan của vụ án, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp cho đương sự.
Qua đánh giá của các cơ quan tiến hành tố tụng, nhờ có Trợ giúp viên pháp lý
tham gia các giai đoạn tố tụng, giúp người
dân tin tưởng vào Hội đồng xét xử hơn, bản án ít bị kháng cáo, kháng nghị.
Ngoài ra, còn góp phần nâng cao trách nhiệm và chất lượng giải quyết vụ án của
các cơ quan tố tụng các cấp, hạn chế đến mức thấp nhất các trường hợp oan sai;
giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, dân sự, góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp
pháp, chính đáng của người được trợ giúp pháp lý. Nhiều vụ án kéo dài nhưng nhờ
có sự tham gia của Trợ giúp viên pháp lý vụ án được xét xử thành công, thậm chí
có những vụ án phức tạp nhưng có Trợ giúp viên pháp lý tư vấn, giải thích pháp
luật, các đương sự hòa giải thành công ngay tại Tòa án. Đến nay trong các vụ án
Hình sự, hầu như 100% đối tượng được trợ giúp pháp lý đều có Trợ giúp viên tham
gia tố tụng bảo vệ quyền lợi cho các bị can, bị cáo. Có thể nói Trợ giúp viên
pháp lý đã tham gia thành công rất nhiều vụ việc, giúp cho đối tượng bảo vệ được
quyền và lợi ích hợp pháp của mình, đồng thời cũng tham gia làm sáng tỏ nhiều
tình tiết khách quan của vụ án, giúp cho Tòa án có phán quyết đúng người, đúng
tội, đúng pháp luật.
Nhìn chung, việc tham gia tố tụng của Trợ giúp viên pháp lý
đã góp phần quan trọng giúp cho Hội đồng xét xử ban hành những bản án nghiêm
minh, công bằng, dân chủ và đúng pháp luật, bảo vệ được quyền và lợi ích hợp
pháp cho công dân.
Nhật Nguyễn