Luật Đất đai (sửa đổi) năm 2024 quy định 31 trường hợp thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội
Luật Đất đai
(sửa đổi) năm 2024 quy định 31 trường hợp thu hồi đất để phát triển kinh tế -
xã hội
Luật Đất đai (sửa
đổi) được Quốc hội khóa XV biểu quyết thông qua tại kỳ họp bất thường lần thứ 5
đã quy định cụ thể về các trường hợp Nhà nước thu hồi đất, trong đó có 31
trường hợp thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công
cộng phát huy nguồn lực đất đai, nâng cao hiệu quả sử dụng đất. Theo Điều 79 Luật
Đất đai (sửa đổi) quy định: Nhà nước thu hồi đất trong trường hợp thật cần thiết
để thực hiện dự án phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng
nhằm phát huy nguồn lực đất đai, nâng cao hiệu quả sử dụng đất, phát triển hạ
tầng kinh tế - xã hội theo hướng hiện đại, thực hiện chính sách an sinh xã hội,
bảo vệ môi trường và bảo tồn di sản văn hóa trong trường hợp sau:
1. Xây dựng công
trình giao thông, bao gồm: Đường ô tô cao tốc, đường ô tô, đường trong đô thị,
đường nông thôn kể cả đường tránh, đường cứu nạn và đường trên đồng ruộng phục
vụ nhu cầu đi lại chung của mọi người, điểm dừng xe, điểm đón trả khách, trạm
thu phí giao thông, công trình kho bãi, nhà để xe ô tô; bến phà, bến xe, trạm
dừng nghỉ; các loại hình đường sắt; nhà ga đường sắt; các loại cầu, hầm phục vụ
giao thông; công trình đường thủy nội địa, công trình hàng hải; công trình hàng
không; tuyến cáp treo và nhà ga cáp treo; cảng cá, cảng cạn; các công trình trụ
sở, văn phòng, cơ sở kinh doanh dịch vụ trong ga, cảng, bến xe; hành lang bảo
vệ an toàn công trình giao thông mà phải thu hồi đất để lưu không; các kết cấu
khác phục vụ giao thông vận tải.
2. Xây dựng công
trình thủy lợi, bao gồm: Đê điều, kè, cống, đập, tràn xả lũ, hồ chứa nước,
đường hầm thủy công, hệ thống cấp nước, thoát nước, tưới nước, tiêu nước kể cả
hành lang bảo vệ công trình thủy lợi mà phải sử dụng đất; công trình thủy lợi
đầu mối kể cả nhà làm việc, nhà kho, cơ sở sản xuất, sửa chữa, bảo dưỡng công
trình thủy lợi thuộc phạm vi công trình thủy lợi.
3. Xây dựng công
trình cấp nước, thoát nước, bao gồm: Nhà máy nước; trạm bơm nước; bể, tháp chứa
nước; tuyến ống cấp nước, thoát nước; hồ điều hòa; công trình xử lý nước, bùn,
bùn cặn kể cả nhà làm việc, nhà kho, cơ sở sản xuất, sửa chữa, bảo dưỡng công
trình cấp nước, thoát nước.
4. Xây dựng công
trình xử lý chất thải, bao gồm: Trạm trung chuyển; bãi chôn lấp rác; khu liên
hợp xử lý, khu xử lý, cơ sở xử lý chất thải, chất thải nguy hại kể cả nhà làm
việc, nhà kho, cơ sở sản xuất, sửa chữa, bảo dưỡng công trình xử lý chất thải.
5. Xây dựng công
trình năng lượng, chiếu sáng công cộng, bao gồm: Nhà máy điện và công trình phụ
trợ của nhà máy điện; công trình đập, kè, hồ chứa nước, đường dẫn nước phục vụ
cho nhà máy thủy điện; hệ thống đường dây truyền tải điện và trạm biến áp; công
trình kinh doanh dịch vụ, sửa chữa, bảo dưỡng thuộc phạm vi nhà máy điện; hệ
thống chiếu sáng công cộng.
6. Xây dựng công
trình dầu khí, bao gồm: Giàn khai thác, công trình phục vụ khai thác, xử lý dầu
khí, nhà máy lọc hóa dầu, nhà máy chế biến khí, nhà máy sản xuất nhiên liệu
sinh học; kho chứa dầu thô, kho chứa, trạm bơm xăng, dầu, khí, hệ thống đường
ống dẫn, hành lang bảo vệ an toàn công trình để bảo đảm an toàn kỹ thuật; công
trình kinh doanh dịch vụ, sửa chữa, bảo dưỡng thuộc phạm vi công trình phục vụ
khai thác, xử lý dầu, khí, nhà máy lọc hóa dầu, nhà máy chế biến khí, nhà máy
sản xuất nhiên liệu sinh học.
7. Xây dựng công
trình hạ tầng bưu chính, viễn thông, công nghệ thông tin, bao gồm: Nhà, trạm,
cột ăng ten, cột treo cáp, cống, bể, ống cáp, hào, tuy nen kỹ thuật và công
trình hạ tầng kỹ thuật liên quan khác để lắp đặt thiết bị phục vụ viễn thông và
thiết bị được lắp đặt vào đó để phục vụ viễn thông; trung tâm dữ liệu; kể cả
hành lang bảo vệ an toàn các công trình để bảo đảm an toàn kỹ thuật mà không
được sử dụng vào mục đích khác; hệ thống cơ sở khai thác bưu gửi và điểm phục
vụ bưu chính; điểm bưu điện - văn hoá xã; công trình kinh doanh dịch vụ, sửa
chữa, bảo dưỡng thuộc phạm vi công trình bưu chính, viễn thông, công nghệ thông
tin.
8. Xây dựng chợ dân
sinh, chợ đầu mối.
9. Xây dựng công
trình tín ngưỡng, bao gồm: Đình, đền, am, miếu và công trình tín ngưỡng hợp
pháp khác.
10. Xây dựng công
trình tôn giáo, bao gồm: Trụ sở của tổ chức tôn giáo, tổ chức tôn giáo trực
thuộc; chùa, nhà thờ, nhà nguyện, thánh đường, thánh thất; trường đào tạo người
chuyên hoạt động tôn giáo; tượng đài, bia, tháp và công trình tôn giáo hợp pháp
khác.
11. Xây dựng khu vui
chơi, giải trí công cộng, sinh hoạt cộng đồng, bao gồm: Công viên, vườn hoa,
bãi tắm và khu vực dành cho vui chơi giải trí công cộng khác; công trình hội
họp và hoạt động khác phù hợp với phong tục, tập quán của cộng đồng dân cư ở
địa phương.
12. Xây dựng trụ sở
cơ quan Đảng Cộng sản Việt Nam, cơ quan nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, tổ
chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội
- nghề nghiệp, tổ chức xã hội và tổ chức khác thành lập theo quy định của pháp
luật được Nhà nước giao nhiệm vụ, hỗ trợ kinh phí hoạt động thường xuyên.
13. Xây dựng trụ sở
hoặc văn phòng đại diện của các đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc cơ quan
Đảng Cộng sản Việt Nam, cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội.
14. Xây dựng cơ sở
văn hoá, di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh, bao gồm: Trung tâm hội
nghị, nhà hát, nhà văn hóa, trung tâm văn hóa, cung văn hóa, câu lạc bộ, rạp
chiếu phim, rạp xiếc; công trình di tích; công trình có tính biểu trưng, nghệ
thuật, cung thiếu nhi, nhà thiếu nhi, trung tâm hoạt động thanh thiếu nhi, nhà
bảo tàng, nhà triển lãm, thư viện, cơ sở sáng tác văn học, cơ sở sáng tác nghệ
thuật, nhà trưng bày tác phẩm nghệ thuật, trụ sở của đoàn nghệ thuật; công
trình mở rộng, cải tạo, tu bổ, phục hồi, phát huy giá trị di tích lịch sử - văn
hóa, danh lam thắng cảnh đã được xếp hạng hoặc được Ủy ban nhân dân cấp tỉnh
đưa vào danh mục kiểm kê di tích theo quy định của pháp luật về di sản văn hóa;
cơ sở văn hoá khác do Nhà nước thành lập hoặc cho phép hoạt động.
15. Xây dựng cơ sở y
tế, cơ sở dịch vụ xã hội được Nhà nước thành lập hoặc cho phép hoạt động, bao
gồm: Cơ sở y tế (cơ sở khám bệnh, chữa bệnh; cơ sở phục hồi chức năng; cơ sở y
tế dự phòng; cơ sở dân số; cơ sở kiểm nghiệm; cơ sở kiểm chuẩn, kiểm định; cơ
sở giám định y khoa; cơ sở giám định pháp y; cơ sở sản xuất thuốc; cơ sở sản
xuất thiết bị y tế); trung tâm cung cấp dịch vụ công tác xã hội, cơ sở bảo trợ
xã hội; trung tâm chữa bệnh, giáo dục, lao động xã hội; trung tâm điều dưỡng
người có công; cơ sở trợ giúp trẻ em; cơ sở tham vấn, tư vấn chăm sóc người cao
tuổi, người khuyết tật, trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt, người nhiễm HIV/AIDS,
người tâm thần; cơ sở cai nghiện ma túy; cơ sở nuôi dưỡng người già, trẻ em có
hoàn cảnh đặc biệt.
16. Xây dựng cơ sở
giáo dục, đào tạo được Nhà nước thành lập hoặc cho phép hoạt động, bao gồm: Nhà
trẻ, trường mẫu giáo, trường mầm non, cơ sở giáo dục phổ thông, cơ sở giáo dục
thường xuyên, trường chuyên biệt, cơ sở giáo dục đại học, cơ sở giáo dục nghề
nghiệp.
17. Xây dựng cơ sở
thể dục, thể thao do Nhà nước thành lập hoặc cho phép hoạt động, bao gồm: Khu
liên hợp thể thao, trung tâm đào tạo, huấn luyện vận động viên thể thao; sân
vận động, cơ sở thi đấu, tập luyện các môn thể thao.
18. Xây dựng cơ sở
khoa học và công nghệ do Nhà nước thành lập hoặc cho phép hoạt động, bao gồm:
Tổ chức nghiên cứu, phát triển, dịch vụ khoa học và công nghệ; tổ chức hỗ trợ
khởi nghiệp đổi mới sáng tạo; cơ sở ươm tạo công nghệ, cơ sở ươm tạo doanh
nghiệp khoa học và công nghệ; công viên khoa học, công nghệ; bảo tàng khoa học;
hệ thống chuẩn đo lường.
19. Xây dựng cơ sở
ngoại giao, bao gồm: Trụ sở của các đại sứ quán, lãnh sự quán, văn phòng đại
diện của các tổ chức ngoại giao nước ngoài, các tổ chức phi Chính phủ có chức
năng ngoại giao; cơ sở ngoại giao đoàn do Nhà nước quản lý.
20. Xây dựng công
trình sự nghiệp về xử lý môi trường, bảo tồn đa dạng sinh học, khí tượng, thủy
văn, đăng kiểm, kiểm dịch động vật, thực vật.
21. Thực hiện dự án
nhà ở xã hội, nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân, trừ trường hợp thỏa thuận
về nhận quyền sử dụng đất; dự án nhà ở công vụ; dự án đầu tư cải tạo, xây dựng
lại nhà chung cư, trừ trường hợp chủ sở hữu nhà chung cư thỏa thuận chuyển nhượng
quyền sử dụng đất cho chủ đầu tư để thực hiện dự án đầu tư cải tạo, xây dựng
lại nhà chung cư theo quy định của Luật Nhà ở; dự án tái định cư.
22. Thực hiện dự án
khu công nghiệp, cụm công nghiệp; khu công nghệ cao; khu nông nghiệp ứng dụng
công nghệ cao; khu công nghệ thông tin tập trung; khu lâm nghiệp ứng dụng công
nghệ cao; khu phi thuế quan trong khu kinh tế.
23. Thực hiện dự án
khu sản xuất, chế biến nông sản, lâm sản, thủy sản, hải sản tập trung có quy mô
lớn, tập trung đồng bộ về kết cấu hạ tầng dùng chung từ khâu sản xuất đến chế
biến nông sản, lâm sản, thủy sản, hải sản phục vụ trên phạm vi liên huyện hoặc
liên vùng; dự án trồng, bảo tồn gen cây thuốc để phát triển dược liệu y học cổ
truyền.
24. Thực hiện hoạt
động lấn biển.
25. Hoạt động khai
thác khoáng sản đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp phép, kể cả hạng mục
công trình phục vụ cho việc khai thác, chế biến khoáng sản gắn với khu vực khai
thác và hành lang bảo vệ an toàn cho việc khai thác mà phải thu hồi đất.
26. Dự án vùng phụ
cận các điểm kết nối giao thông và các tuyến giao thông có tiềm năng phát
triển.
27. Thực hiện dự án
đầu tư xây dựng khu đô thị có công năng phục vụ hỗn hợp, đồng bộ hệ thống hạ
tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội với nhà ở theo quy định của pháp luật về xây dựng
để xây dựng mới hoặc cải tạo, chỉnh trang đô thị; dự án khu dân cư nông thôn.
28. Nghĩa trang, nhà
tang lễ, cơ sở hỏa táng, cơ sở lưu giữ tro cốt.
29. Thực hiện dự án
bố trí đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số để thực hiện chính
sách hỗ trợ về đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số theo quy định của Luật
này.
30. Xây dựng công
trình trên mặt đất phục vụ cho việc vận hành, khai thác, sử dụng công trình
ngầm.
31. Thực hiện dự án
đã được Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ chấp thuận, quyết định chủ trương đầu tư
theo quy định của pháp luật.
Trường hợp thu hồi
đất để thực hiện dự án, công trình vì lợi ích quốc gia, công cộng không thuộc
các trường hợp quy định từ khoản 1 đến khoản 31 của Điều này thì Quốc hội sửa
đổi, bổ sung các trường hợp thu hồi đất của Điều này theo trình tự, thủ tục rút
gọn./.
Hải
Lam Tường