Tổng kết 15 năm thi hành Luật Luật sư trên địa bàn tỉnh Bình Thuận
Thực hiện tổng kết, đánh giá 15 năm thi hành Luật
Luật sư trên địa bàn tỉnh theo ý kiến chỉ đạo của Chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận
tại Công văn số 3355/UBND-NCKSTTHC ngày 07/10/2022; Sở Tư pháp đã ban
hành Báo cáo số 25/BC-STP ngày
16/02/2023, theo đó đã đánh giá được một số kết quả nổi bật, cũng như
những khó khăn, bất cập qua 15 năm thi hành Luật Luật sư trên địa bàn tỉnh, cụ
thể như sau:
1. Về
kết quả thực hiện quy định Luật Luật sư
Luật Luật sư năm 2006 có hiệu lực thi hành kể
từ ngày 01/7/2007 và được sửa đổi, bổ sung năm 2012 đã tạo môi trường pháp lý
ngày càng thuận lợi hơn cho hoạt động hành nghề của các luật sư nhằm góp phần
bảo vệ công lý, quyền tự do, dân chủ của công dân, quyền, lợi ích hợp pháp của
cá nhân, cơ quan, tổ chức, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng Nhà
nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, với mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ,
công bằng, văn minh.
Năm 2007, toàn tỉnh có 11
tổ chức hành nghề luật sư/20 luật sư, đến nay qua 15 năm đã nâng tổng số lên 32 tổ chức hành nghề luật sư với 59
luật sư hoạt động hành nghề (tăng 21 tổ chức hành nghề luật sư và 39 luật sư).
Có 15 chi nhánh của tỉnh, thành phố khác thành
lập tại Bình Thuận; 02 Văn phòng
giao dịch của tổ chức hành nghề luật sư.
Triển khai thực hiện
Quyết định số 1072/QĐ-TTg ngày 05/7/2012 của Thủ tướng Chính phủ; Quyết định số
2320/QĐ-BTP ngày 13/8/2012 của Bộ Tư pháp, Ủy ban nhân dân tỉnh đã ban hành
Quyết định số 2681/QĐ-UBND ngày 26/12/2012 ban hành “Kế hoạch triển khai Chiến
lược phát triển nghề luật sư đến năm 2020”. Theo Quyết định số 2681/QĐ-UBND,
đến năm 2015, trên địa bàn tỉnh có 60 luật sư và đến năm 2020, có 100 luật sư.
Tuy nhiên, với số lượng luật sư đang hành nghề hiện nay là chưa đạt Kế hoạch
của Chiến lược đề ra.
Từ năm 2007 đến nay, công
tác quản lý nhà nước về luật sư trên địa bàn tỉnh luôn được Tỉnh ủy và UBND
tỉnh quan tâm, đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, triển khai thực hiện như: các Kế hoạch triển khai thực hiện Luật Luật sư trên địa bàn tỉnh, triển khai các văn
bản hướng dẫn thi hành Luật; chỉ đạo tuyên truyền phổ biến, giáo dục
pháp luật về vị trí, vai trò của luật sư bằng nhiều hình thức đa dạng, phong
phú… Bên cạnh đó, Sở Tư pháp với chức năng, nhiệm vụ tham mưu giúp UBND tỉnh
quản lý nhà nước trên lĩnh vực luật sư cũng đã ban hành nhiều văn bản hướng dẫn
hoạt động hành nghề của luật sư, các tổ chức hành nghề luật sư; tham mưu thực
hiện việc báo cáo định kỳ theo quy định của Luật. Định kỳ hàng năm theo chỉ đạo
của UBND tỉnh, Sở Tư pháp xây dựng kế hoạch và tiến hành kiểm tra, thanh tra tổ
chức, hoạt động của các Văn phòng Luật sư, công ty luật, các luật sư hoạt động
hành nghề với tư cách cá nhân trên địa bàn tỉnh để kịp thời phát hiện chấn
chỉnh những sai sót về tổ chức và hoạt động của các tổ chức hành nghề luật sư.
Với sự quan tâm đó, công
tác quản lý nhà nước về luật sư được tăng cường thời gian qua; nhận thức của
các cấp, các ngành về vị trí, vai trò của Luật sư, hành nghề Luật sư có chuyển
biến tích cực; vị trí, vai trò của luật sư đã được chú trọng, hoạt động của
luật sư cũng dần được xác lập tạo điều kiện cho hoạt động hành nghề luật sư
ngày càng phát triển.
2. Về hoạt động hành nghề luật
sư
Qua 15 năm, hoạt động hành nghề luật sư tại
tỉnh tương đối ổn định, các luật sư đã tham gia các hoạt động tố tụng, tư vấn pháp luật, đại diện ngoài tố
tụng cho khách hàng và các dịch vụ pháp lý khác trong nước theo quy định của
Luật luật sư với hơn 19.836 vụ, việc . Nhìn chung, chất lượng tham gia
của luật sư vào một số vụ, việc tương đối tốt. Tuy nhiên, vẫn còn có luật sư
chưa đáp ứng được kỳ vọng của khách hàng và yêu cầu chung của xã hội do trình
độ chuyên môn và bản lĩnh nghề nghiệp chưa được trao dồi đúng mức. Trong tỉnh
chưa có luật sư nào tham gia vào các hoạt động hội nhập quốc tế.
Các luật sư đã tham gia hoạt động tư
vấn pháp luật miễn phí, trợ giúp pháp lý cho người nghèo, đối tượng chính sách
và công tác xã hội khác với khoảng hơn 9.000 vụ việc. Cùng với việc thực hiện
Trợ giúp pháp lý theo quy định của Luật luật sư và văn bản Hướng dẫn số
93/HD-LĐLSVN của Liên Đoàn luật sư Việt Nam, các luật sư của Đoàn Luật sư Bình
Thuận cũng tích cực tham gia trợ giúp pháp lý dưới hình thức tư vấn pháp luật
tại tổ chức hành nghề và trợ giúp pháp lý lưu động do Trung tâm trợ giúp pháp
lý Nhà nước tỉnh Bình Thuận, Hội Luật gia tỉnh Bình Thuận tổ chức.
Những năm gần đây, việc hành
nghề của luật sư và tổ chức hành nghề luật sư trên địa bàn tỉnh đã tham gia nộp
thuế và thực hiện đầy đủ nghĩa vụ đối với Nhà nước, góp phần vào sự phát triển kinh
tế - xã hội của địa phương.
Việc hành nghề của luật
sư phần lớn tập trung vào lĩnh vực dân sự, hôn nhân và gia đình. Trong quá
trình hoạt động, các luật sư cũng đã nêu cao tinh thần, trách nhiệm ở từng vụ
việc, luôn trung thực, tôn trọng sự thật khách quan, tuân thủ pháp luật và quy
tắc đạo đức nghề nghiệp; phần lớn, các vụ án xét xử đều có luật sư tham gia
tranh tụng, điều này đã góp phần tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật, đặc
biệt là trong những phiên tòa lưu động. Vai trò của luật sư trong tư vấn, bào chữa,
đại diện theo ủy quyền từng bước được nâng lên, đáp ứng với nhu cầu phục vụ
nhân dân trong tình hình hiện nay.
Các
luật sư đã tham gia tích cực vào phổ biến, tuyên truyền pháp luật do các Sở,
ngành trong tỉnh tổ chức; tích cực tham gia góp ý kiến các dự thảo Luật do Đoàn
đại biểu quốc hội tỉnh mời tham gia; tham gia Hội đồng thẩm định các dự thảo
văn bản quy phạm pháp luật do Hội đồng nhân dân, UBND tỉnh ban hành; được Ban
Pháp chế Hội đồng nhân dân tỉnh mời tham gia ý kiến đối với một số vụ án có
khiếu nại đến HĐND tỉnh; trong công tác tư vấn và trợ giúp pháp lý thì đội ngũ
luật sư là lực lượng nòng cốt của Trung tâm trợ giúp pháp lý tỉnh và Trung tâm
tư vấn thuộc Hội Luật gia tỉnh…
3.
Vai trò tự quản của tổ chức xã hội - nghề nghiệp của luật sư
Đoàn
luật sư đã thực hiện đúng, đầy đủ trách nhiệm phối hợp với Đoàn luật sư ở các
địa phương khác giám sát luật sư là thành viên, luật sư hành nghề trong tổ chức
hành nghề luật sư tại địa phương trong việc tuân thủ pháp luật, tuân thủ Điều
lệ của Liên đoàn luật sư Việt Nam và Quy tắc đạo đức nghề nghiệp luật sư Việt
Nam; thường xuyên bồi dưỡng đạo đức nghề nghiệp, tư tưởng chính trị và kỹ năng
hành nghề cho đội ngũ luật sư, phát huy vai trò của các luật sư là đảng viên,
thành viên Ban Chủ nhiệm trong việc tuyên truyền, phổ biến, quán triệt đến các
luật sư hành nghề theo đúng phạm vi, hình thức của pháp luật; Giám sát tập sự
và đạo đức nghề nghiệp của luật sư; giáo dục chính trị, tư tưởng cho thành viên;
tham gia xây dựng thể chế tại địa phương.
Đoàn Luật sư tỉnh đã phát huy tốt vai trò trách nhiệm, kịp
thời bảo vệ quyền hành nghề hợp pháp của các luật sư thành viên, thường xuyên
tổ chức công tác giám sát, đôn đốc, hướng dẫn đối với các tổ chức hành nghề,
các luật sư và người tập sự hành nghề luật sư. Tổ chức cho các luật sư tham gia
các lớp đào tạo, bồi dưỡng… hàng năm theo quy định nên đội ngũ luật sư của tỉnh
đã có sự phát triển tích cực cả về chất lượng và số lượng. Bên cạnh đó, Đoàn
Luật sư tỉnh thường xuyên giám sát việc tuân theo pháp luật, quy tắc đạo đức và
ứng xử nghề nghiệp của luật sư cũng như tổ chức công tác giáo dục chính trị tư
tưởng cho các luật sư và tạo điều kiện cho các luật sư tham gia học tập, nâng
cao trình độ và kỹ năng hành nghề nhằm đáp ứng kịp thời yêu cầu của công việc…
4. Khó khăn, vướng mắc
Việc xây dựng, kiện
toàn, phát triển đội ngũ luật sư vẫn còn gặp khó khăn, một số luật sư tuổi đã
cao và một số luật sư có kinh nghiệm đã chuyển sang hoạt động hành nghề các
chức danh bổ trợ tư pháp khác. Do vậy, đến năm 2020 việc phát triển số lượng nguồn
luật sư của tỉnh là chưa đạt so với Kế hoạch đề ra (45/100 luật sư). Chỉ tiêu
về số lượng luật sư trên địa bàn tỉnh không đạt được so với chỉ tiêu đề ra, việc
phát triển các tổ chức hành nghề luật sư còn chậm, các tổ chức hành nghề luật
sư chủ yếu đặt trên địa bàn thành phố Phan Thiết; một số huyện chưa có tổ chức
hành nghề luật sư, chỉ có Chi nhánh của tổ chức hành nghề luật sư thành lập nên
chưa thực sự tạo điều kiện cho người dân khi có nhu cầu tư vấn; có địa phương
chưa phát triển được tổ chức hành nghề luật sư như huyện Tánh Linh, Bắc Bình,
Phú Quý; tỷ lệ luật sư cho mỗi Văn phòng luật sư còn ít so với tình hình thực
tế.
Việc xây dựng các tổ
chức hành nghề luật sư chuyên sâu trong các lĩnh vực hình sự, dân sự, kinh tế,
hành chính, lao động, kinh doanh thương mại có yếu tố nước ngoài trên địa bàn
tỉnh còn hạn chế, chưa phát triển được. Vai trò tự quản của Đoàn Luật sư trong
quá trình chỉ đạo, điều hành hoạt động của Đoàn cũng như thực hiện các biện
pháp khác nhằm nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ luật sư để
phục vụ cho việc hội nhập quốc tế chưa được phát huy triệt để do sự hạn chế về
các yếu tố kinh phí, cơ sở vật chất, nguồn nhân lực, tổ chức bộ máy…
Việc tuân thủ quy tắc
đạo đức và ứng xử nghề nghiệp luật sư vẫn chưa được một số luật sư nhận thức
đầy đủ, chưa trở thành ý thức tự giác trong hoạt động hành nghề. Nhiều luật sư
chưa xây dựng được tác phong chuyên nghiệp trong hoạt động hành nghề luật sư;
chưa thật sự chú ý đến việc rèn luyện, nâng cao trình độ để đáp ứng yêu cầu
ngày càng cao của xã hội. Việc đào tạo, nâng cao chất lượng đội ngũ luật sư
chưa được chú trọng đúng mức.
Hoạt động luật sư được
điều tiết theo cơ chế của thị trường và phụ thuộc vào nhu cầu của xã hội, trong
khi đó điều kiện kinh tế - xã hội của tỉnh còn gặp nhiều khó khăn, nhận thức
của một số cơ quan nhà nước, tổ chức, người dân, đặc biệt là các doanh nghiệp
về vị trí, vai trò của luật sư chưa đầy đủ, toàn diện nên đã tác động đến việc
phát triển nghề luật sư, đặc biệt là việc phát triển số lượng luật sư trẻ; chưa
hình thành được đội ngũ các luật sư chuyên sâu về tranh tụng hoặc tư vấn chuyên
sâu trong từng lĩnh vực; trong các lĩnh vực pháp luật khác như hành chính, lao
động, kinh tế... tỷ lệ vụ việc mà các luật sư tham gia còn thấp; quy mô tổ chức
hành nghề luật sư còn nhỏ, chưa phát triển theo hướng chuyên nghiệp.
5. Đề xuất, kiến nghị
- Kiến nghị Bộ Tư pháp: Tiếp
tục rà soát hoàn thiện thể chế pháp luật về Luật sư và hành nghề luật sư; tiếp
tục xây dựng, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược phát triển luật sư
và triển khai thực hiện cho các giai đoạn sau năm 2020.
- Đề xuất UBND tỉnh tiếp tục quan tâm hỗ trợ trang bị thêm cơ sở
vật chất, phương tiện hoạt động, nhất là trụ sở hoạt động của Đoàn Luật sư tỉnh
đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ; có hình thức khen thưởng cho các luật sư, tổ
chức hành nghề luật sư có thành tích và có công đóng góp cho sự phát triển kinh
tế - xã hội ở địa phương và biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về
luật sư và hành nghề luật sư trên cơ sở kết hợp quản lý nhà nước với phát huy
vai trò tự quản của Đoàn Luật sư tỉnh.
- Đề nghị Đoàn Luật sư tỉnh: Quan tâm nghiên cứu thực hiện tốt nhiệm vụ, quyền hạn của tổ chức
mình được quy định tại Điều 61 Luật Luật sư; chủ động trong việc phối hợp với các cơ
quan quản lý nhà nước ở địa phương để giải quyết những khó khăn, vướng mắc phát
sinh trong quá trình hoạt động như: về trụ sở làm việc, trang thiết bị cơ sở
vật chất, ...
Mỹ Oanh